Visie-ontwikkeling en advies

Aansturende professionals

Regulier onderwijs is in Nederland onvoldoende inclusief. Deze uitspraak wordt vooral toegelicht door het functioneren van een dubbel systeem: regulier onderwijs voor ’normale' kinderen en speciaal onderwijs voor kinderen met ‘beperkingen’. Met ’samen naar school’ en passend onderwijs zijn stappen gezet om deze systemen minder sterk te onderscheiden. Dat leidt tot meer zorg binnen de scholen. Dat  heeft nog niet geleid tot het vormen van één onderwijssysteem.

Vanuit deze insteek is een belangrijke ontwikkeling in gang gezet: naar inclusiever onderwijs (link: naarinclusieveronderwijs.nl). Deze insteek is erop gericht om alle kinderen binnen een wijk aan onderwijs deel te laten nemen op een en dezelfde basisschool. Er zijn scholen actief die daar stappen in hebben gemaakt. Ook enkele VO-scholen experimenteren met het inclusieve(re) concept. 

Kinderen met of zonder beperkingen is een grove indeling die aldus heeft geleid tot twee systemen. Maar wat zijn beperkingen? Liggen die op aspecten cognitief, emotioneel, sociaal, fysiek-gezondheid (en)of leefomgeving? Maar wat te denken van verschillen in opleidingsniveaus en sociaal economische posities van ouders, etnische afkomst, taalvermogen? En wat te denken aan het voorsorteren van leerlingen vanaf groep 5-6 basisonderwijs op het meest gedifferentieerde voortgezet onderwijs systeem in heel Europa? Kunnen we beweren dat dit tot inclusief onderwijs leidt waardoor er bij wordt gedragen aan een inclusievere samenleving? Kan kansenongelijkheid verenigd worden met inclusie?

Wij stellen ons over deze ontwikkeling kritische vragen, hoewel we van harte bijdragen aan ook andere 'opdelingen'.

De essentie van diversiteit ligt erin hoe we ermee willen omgaan. Moet het onderwijs zich aanpassen aan de kinderen? - een uiterst breed beschreven perspectief. Of moeten kinderen leren zich te ontwikkelen aan de hand van de gemeenschappelijke onderwijsdoelen? - een denkwereld die heel andere interventies voorstelt dan de vorige. Verschillen alle kinderen daadwerkelijk van elkaar, of zijn er vooral heel veel overeenkomsten, bijvoorbeeld op de manier waarop effectief geleerd kan worden?

Hoe verhouden zich professionals zich nu tot deze tegenstellingen en overeenkomsten (communaliteit)? Welke interventies stellen zij zich dan voor? Hoe maken we echt onderwijs inclusiever terwijl we tegemoet komen aan de diversiteit / communaliteit van leerlingen die zich aanbiedt? Hoe borgen professionals en ouders samen dat de verschillen van de kinderen niet tot vergroting van kansenongelijkheid leidt? Kansenongelijkheid en inclusie gaan moeilijk samen!

Deze geschetste complexiteit is niet makkelijk met een protocol te vereenvoudigen. Toch handelend actief ontwikkelen naar een steeds inclusievere school, vraagt om heel veel opbrengstgerichte dialoog binnen de school en de belangrijkste educatieve partners, te beginnen met de ouders en de leerlingen. Dit proces leidt uiteindelijk tot dialogisch bewustzijn en stellingname omtrent inclusie en diversiteit.

Bewust zijn van dilemma’s, deze ombuigen tot uitdagingen, daar is op organisatieniveau een veranderproces voor nodig. Dynamische veranderkundige interventies starten met het verkrijgen van een gemeenschappelijke visie voor de gehele organisatie en hun primaire educatieve partners. ACT-inclusief begeleidt daar graag bij.

Bel ons (0638180921) of mail ons